U kunt een soa hebben zonder dat u er iets van merkt. U kunt dan ook ongemerkt een ander hiermee besmetten. Sommige soa hebben ernstige gevolgen als ze niet op tijd worden behandeld. Gelukkig zijn de
meeste soa goed te behandelen als u er op tijd bij bent.
Soa krijg je niet door uit het kopje van een ander te drinken, en ook niet via een hoestbui, insectenbeten, een zwembad of een wc-bril.

Verhoogde kans op soa
Per jaar lopen in Nederland ruim honderdduizend mensen een soa op en dat aantal neemt nog steeds toe. Sommige soa komen in bepaalde groepen vaker voor dan in andere. We noemen dit
risicogroepen:
• jongvolwassenen met heteroseksuele contacten;
• mensen met veel wisselende seksuele contacten, of die al een soa hebben (gehad);
• mensen met homo- of biseksuele contacten;
• mensen die in de prostitutie werken en hun klanten;
• mensen die drugs spuiten;
• mensen uit landen waar aids veel voorkomt;
• mensen die al een soa hebben (gehad);
• mensen met een partner uit een risicogroep.

Veilig vrijen
Veilig vrijen is de beste manier om soa te voorkomen. Het gaat erom contact tussen de slijmvliezen van de penis, vagina, anus en mond te vermijden. Tongzoenen
en elkaar met de vingers bevredigen is over het algemeen veilig, maar zorg dat er geen (menstruatie)bloed, sperma (of vocht dat voor het klaarkomen uit de penis komt) of vaginaal vocht op het
slijmvlies van de ander komt, want dat verhoogt de kans op overdracht van soa. Gebruik bij vaginale en anale seks (contact tussen penis en anus) of bij het uitwisselen van een dildo altijd een nieuw
condoom. Bij orale seks (contact tussen mond en geslachtsdelen: pijpen of beffen) geeft een condoom of een beflapje bescherming.
 
Wat zijn mogelijke verschijnselen van een soa?
Van sommige soa merkt u niets of lange tijd niets. De volgende verschijnselen kunnen wijzen op een soa:
Bij de vrouw
• ongewone vaginale afscheiding (overvloedig, geelgroen of sterk ruikend);
• zweer(tjes), wratten of branderige blaasjes op de schaamlippen en de vagina;
• vaginaal bloedverlies na geslachtsgemeenschap (contactbloeding) of tussen de menstruaties;
• pijn in de onderbuik;
Bij de man
• zweer(tjes), wratten of blaasjes op de penis of eikel;
• pus of waterig vocht uit de plasbuis (druiper);
Bij beiden
• wratten of zweertjes bij de anus, pijnlijk (branderig) plassen, pijnlijke anus, geelzucht, opgezette klieren in de liezen, jeuk in het schaamhaar.

Wanneer contact opnemen?
Als u denkt dat u misschien een soa heeft of als u zeker wilt weten dat u geen soa heeft, neem dan contact op met de praktijk of met een
soa-polikliniek. Dan kunt u zich hierop laten onderzoeken, bijvoorbeeld met een urinetest of door wat afscheiding van de vagina of plasbuis te laten afnemen. Sommige soa kunnen alleen door een
bloedtest worden aangetoond.
Het is dan verstandig veilig te vrijen tot u zeker weet dat u geen soa heeft of hiervoor behandeld bent. Hetzelfde geldt voor uw partner(s). De meeste soa zijn goed te behandelen als ze tijdig worden
ontdekt. Als blijkt dat u een soa heeft, is het van belang (vroegere) partners te informeren zodat ook zij zich kunnen laten testen en eventueel behandelen.

Kijk voor meer informatie in de Patiëntenbrieven van het Nederlands Huisartsen Genootschap:
Soa algemeen
Testen op Soa?
Chlamydia
Trichomonas
Gonorroe (druiper)
Herpes genitalis
Genitale wratten
Syfilis
Hiv
Schaamluis
U kunt ook terecht bij Soa Aids Nederland: www.soaaids.nl

Bron: NHG, mei 2005

Een blaasontsteking wordt meestal door bacteriën veroorzaakt. Bacteriën komen via de plasbuis de blaas binnen. Omdat de plasbuis bij vrouwen korter is dan bij mannen, krijgen vrouwen
gemakkelijker een blaasontsteking. Tijdens het vrijen kunnen bacteriën in de plasbuis van de vrouw komen. Daarom krijgen vrouwen soms een blaasontsteking na het vrijen.

Wat zijn de verschijnselen?
U voelt vaker aandrang om te plassen, maar per keer plast u minder. De aandrang op zich kan al pijn doen. Het plassen doet pijn of geeft een
branderig gevoel. U kunt ook pijn hebben in uw onderbuik of rug. De plas kan troebel zijn of er kan bloed in zitten. Bij een blaasontsteking heeft u geen koorts, hooguit wat verhoging.

Hoe wordt het aangetoond?
Een urineonderzoek op de praktijk is vaak voldoende om de ontsteking aan te tonen. De uitslag is meestal snel bekend. Voor het opvangen van de urine zijn geen speciale maatregelen nodig. Gebruik bij
voorkeur de ochtendurine. Vang de urine op in een schoon potje en sluit dit goed af. Breng de urine binnen twee uur naar de praktijk. Bewaar het potje in de koelkast als u het pas later kunt brengen,
maar breng het altijd binnen een dag.

Adviezen
U kunt enkele maatregelen nemen om te voorkomen dat bacteriën zich in uw blaas ophopen. Zorg dat u veel drinkt. Stel het plassen niet onnodig uit, maar ga als u aandrang voelt naar het toilet.
Plas de blaas helemaal leeg. Vrouwen die vaak een blaasontsteking hebben, wordt aangeraden na het vrijen te plassen. Bacteriën die tijdens het vrijen in de plasbuis zijn gekomen, plast u dan
snel weer uit. Het innemen van cranberryproducten (bijvoorbeeld cranberrysap) kan soms helpen om een blaasontsteking te voorkomen.

Medicijnen
Een blaasontsteking kan vanzelf overgaan. Meestal krijgt u antibiotica om de bacteriën te bestrijden. Dan kan de ontsteking snel genezen. Ook is er dan minder kans dat de ontsteking zich
uitbreidt naar het nierbekken of bij mannen naar de prostaat. Maak de kuur altijd af, ook al heeft u geen klachten meer. Anders kunnen bacteriën in de blaas achterblijven en opnieuw een
ontsteking veroorzaken.

Lees voor meer informatie de NHG-Patiëntenbrieven over Urineweginfecties:
Blaasontsteking
Blaasontsteking bij het kind
Plasbuisontsteking bij de man
Prostaatontsteking
Nierbekkenontsteking

Bron: Nederlands Huisartsen Genootschap, augustus 2005

Af en toe wakker worden is normaal, met name tegen de ochtend. Vooral oudere mensen slapen korter en minder diep. Dit hoort bij de leeftijd. We spreken van slapeloosheid wanneer u slecht slaapt en
daardoor overdag minder goed functioneert. Overdag bent u moe, slaperig, lusteloos of prikkelbaar. U kunt minder aan of u kunt zich minder goed concentreren.
Meestal zijn spanningen of zorgen de oorzaak. Ook lichamelijke klachten, zoals pijn, jeuk en benauwdheid, kunnen een mens wakker houden. Vliegreizen, ploegendiensten en slapen overdag kunnen het
dag/nachtritme verstoren. Koffie, sigaretten en veel inspanning (sporten of vergaderen) laat in de avond houden u actief, waardoor u moeilijk inslaapt. Met alcohol lijkt u gemakkelijker in te slapen,
maar wordt u gedurende de nacht vaker wakker.
Slaapmiddelen
Soms zijn slaapproblemen zo vervelend dat men zich afvraagt of slaappillen zouden helpen. Slaapmiddelen kunnen het inslapen en het doorslapen tijdelijk bevorderen. Deze stoffen (benzodiazepines)
hebben een remmende werking op het zenuwstelsel. U wordt daardoor sloom en slaperig.
Gebruik slaapmiddelen niet samen met andere middelen die versuffend werken (bepaalde medicijnen, alcohol of drugs), omdat de werking hierdoor wordt versterkt. Als u zwanger bent of borstvoeding
geeft, mag u geen slaapmiddelen nemen. Deze worden via het bloed of de moedermelk op het kind overgedragen.
Wat zijn de nadelen?
Slaapmiddelen hebben weinig voordelen en veel nadelen. Een vervelende bijwerking is sufheid overdag. U heeft daardoor meer kans op een ongeval, bijvoorbeeld in het verkeer. Ouderen hebben meer kans
om te vallen en bijvoorbeeld een heup te breken. Slaapmiddelen werken maar tijdelijk, de oorzaak van uw slapeloosheid wordt niet weggenomen. Aan slaapmiddelen raakt u snel gewend. Als u ze lang
gebruikt, blijken ze steeds minder te werken. U heeft steeds meer slaapmiddelen nodig om te kunnen slapen. Het wordt dus steeds moeilijker om ermee te stoppen. Kortom, u raakt binnen enkele weken
verslaafd. Gebruik daarom slaapmiddelen alleen als de nood erg hoog is, hooguit een paar dagen of tijdelijk elke derde nacht.
Adviezen
Als persoonlijke zorgen u wakker houden, kan het helpen hierover te praten. Soms zijn bepaalde maatregelen nodig om de achterliggende oorzaak van de slapeloosheid aan te pakken. Ga na of bepaalde
gewoonten uw slaapprobleem in stand houden. De volgende adviezen kunnen hierbij helpen:
• sporten overdag of vroeg in de avond helpt, maar vermijd inspanning vlak voor het slapen;
• neem twee tot drie uur voor het slapen geen vast voedsel meer; 
• gebruik ’s avonds geen koffie, sterke thee, nicotine, alcohol of drugs; 
• probeer een uur voor het slapen alvast te ontspannen (korte wandeling, warm bad, ontspanningsoefeningen, vrijen); 
• zorg voor gemakkelijk zittende nachtkleding en een comfortabel bed; 
• zorg voor een prettig slaapkamerklimaat: een rustige ruimte, beter iets te koel dan te warm, goede ventilatie en niet te droge lucht; 
• probeer overdag niet te slapen; 
• probeer steeds rond dezelfde tijd naar bed te gaan en op te staan;
Wanneer u de genoemde adviezen opvolgt, zijn slaapmiddelen zelden nodig. Maakt u zich geen zorgen als het slapen niet direct lukt. Het kost enige tijd om nieuwe slaapgewoonten aan te leren.

Lees voor meer informatie de NHG-Patiëntenbrieven over slaapproblemen:
Slaapproblemen algemeen
Wel of geen slaapmiddelen
Stoppen met slaapmiddelen
Of kijk bij Slaapstoornissen op Psychowijzer

Bron: Nederlands Huisartsen Genootschap, augustus 2005

Normale afscheiding is vloeibaar, doorzichtig en wit. Als het opdroogt wordt het een beetje geel. Gewoonlijk ruikt het wat zuur, maar het kan ook geurloos zijn.

De hoeveelheid afscheiding verandert steeds en kan per vrouw verschillen. De menstruele cyclus, lichamelijke inspanning en seksuele opwinding hebben invloed op de vaginale afscheiding. Na de
overgang geeft het vaginale slijmvlies minder vocht en slijm af.

Adviezen
Overvloedige afscheiding hoeft niet behandeld te worden. U moet de vagina niet vaker of grondiger wassen. Het is voldoende de schaamstreek onder de douche met lauw water af te spoelen. De binnenkant
van de vagina reinigt zichzelf. Zeep, vaginale spoelingen en zaaddodende pasta’s kunnen het slijmvlies irriteren.

Meestal gaat overvloedige afscheiding in de loop van weken tot maanden vanzelf over. Wanneer er bij onderzoek geen afwijkingen zijn gevonden, kunt u gerust afwachten.

Neem contact op als de klachten veranderen, bijvoorbeeld:
• bij aanhoudende jeuk of een branderig gevoel bij het plassen
• als de afscheiding van kleur en geur verandert (geel-groen, onaangenaam ruikend)
• als de afscheiding bloederig is (buiten de menstruatie).

Lees voor meer informatie de NHG-Patiëntenbrieven over vaginale afscheiding:
• ‘Afscheiding is geen afwijking’,
• ‘Bacteriële vaginose’ en
• ‘Candida’.

Bron: Nederlands Huisartsen Genootschap, september 2005

Recent onderzoek door TNS-Nipo laat zien dat een op de drie mensen niet weet wat hun rechten zijn als ze in conflict komen met een zorgverlener.
KiesBeter, het nieuwe gezondheidsportaal van de overheid, biedt informatie over patiëntenrechten en patiëntenorganisaties, maar ook over organisaties die u kunnen adviseren. Via een lijst
met trefwoorden kunt u als patiënt heel eenvoudig informatie krijgen over de betreffende organisaties. Verder vindt u op de site informatie over onder andere diverse relevante wetten,
inzagerecht in dossiers en toestemming voor behandeling.
Kijkt u op www.kiesbeter.nl/patientenbelangen.

Bron: KiesBeter, oktober 2005

U vindt bijvoorbeeld informatie op:

• www.zorgplanet.nl: deze site wil zorgverzekeringen transparant en helder maken voor de consument. Zo zijn er voorbeelden waarin u uw eigen premie kunt
berekenen.

• www.denieuwezorgverzekering.nl: is een site van het ministerie van VWS. De rubriek ‘Veelgestelde vragen’, een tijdschema en
een overzicht met de financiële gevolgen maken u wegwijs in de Zorgverzekeringswet 2006.

• www.postbus51.nl: geeft veel informatie over zorg en gezondheid. Voor de verschillende, uiteenlopende onderwerpen zijn aparte brochures
verkrijgbaar.

• www.zorgverzekeringswet.nl: geeft veel informatie over de verschillende soorten verzekeringen, toeslagen en de gevolgen voor onder andere
werkgever, zelfstandigen en studenten en 65-plussers.

• www.zorgkiezer.nl: toont een overzicht van alle premies en polissen. Via een ‘polis test’ kunt u ontdekken welke polis het beste bij u
past. Via vier buttons met: naam van instelling, verzekeraar, behandeling en specialisme, kunt u exact nagaan hoeveel een behandeling bij de betreffende instelling kost en wat de verzekeraar
vergoedt.

• www.kiesbeter.nl: u kunt onder andere het aanbod van uw eigen zorgverzekeraar beoordelen en vergelijken met polissen van andere zorgverzekeraars. Ook
kunt u zorgverzekeraars selecteren op serviceniveau.

Ook is het verontrustend dat steeds meer kinderen onder de 12 jaar hun eerste glas alcohol drinken.
Uit onderzoek blijkt dat ouders vaak geen idee hebben hoeveel hun kinderen drinken. En dat kan zorgwekkend zijn, want de gezondheidsrisico’s zijn aanzienlijk. Het staat vast dat overmatig
alcoholgebruik schadelijk kan zijn voor de ontwikkeling van de hersenen van jongeren.
Wie op jonge leeftijd overmatig drinkt, loopt in zijn latere leven een verhoogd risico op gezondheidsklachten. Nu is het al zo dat 12,5% van de totale ziektelast bij mannen en 2,3% bij vrouwen is toe
te schrijven aan overmatig alcoholgebruik.

Minister Hoogervorst (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) wil dat de verkoop van bier, wijn en mixdrankjes zoals Breezers aan jongeren onder de 18 jaar in cafés en supermarkten wordt
verboden. De leeftijdsgrens van 18 jaar geldt op dit moment alleen voor sterke drank. Bij overtredingen moeten niet alleen verkopers maar ook de jongeren zelf worden beboet, volgens de minister.

Voor meer informatie over alcohol: www.alcoholinfo.nl
Voor jongeren is er de website www.dekaterkomtlater.nl

Bron: Nederlands Huisartsen Genootschap, januari 2006

Voordat iemand rechtstreeks naar een fysiotherapeut stapt, is het wel zinvol om de polis van de verzekeraar goed te lezen. Zorgverzekeraars kunnen namelijk aanvullende eisen stellen aan deze
directe vorm van toegang. Bijvoorbeeld door behandelingen alleen te vergoeden als de fysiotherapeut een contract met de verzekeraar heeft afgesloten.
Efficiënter
De rechtstreekse toegang tot fysiotherapie is in de Wet Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG) geregeld, met als doel de zorg efficiënter te organiseren en de huisarts te ontlasten.
Jaarlijks gaan 2,5 miljoen mensen naar de fysiotherapeut, het merendeel na doorverwijzing van de huisarts.
Om de kwaliteit van fysiotherapie te waarborgen en te verhogen, dienen fysiotherapeuten zich bij te scholen. Een fysiotherapeut die straks direct een patiënt ontvangt, voert eerst een screening
uit om vast te stellen of de patiënt inderdaad fysiotherapie nodig heeft of dat hij moet worden doorgestuurd naar een (huis)arts.

Beperkt gedekt
Fysiotherapie wordt beperkt gedekt door de basisverzekering. Mensen met een aanvullende verzekering kunnen in hun polis nakijken hoe fysiotherapie vergoed
wordt. Wie veel fysiotherapie nodig heeft of denkt te hebben zou dit mee kunnen nemen in zijn afweging om wel of niet in te stemmen met de polis die zijn verzekeraar hem heeft aangeboden.
Het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF) heeft op de website Fysiotherapie.nl een tabel
geplaatst waarin te zien is op welke wijze de zorgverzekeraars de rechtstreekse toegang (zonder verwijsbriefje) ondersteunen.

Bron: www.kiesBeter.nl, januari 2006

Dit blijkt uit onderzoek van TNO en VU medisch centrum Amsterdam, uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid. Gemiddeld is ruim veertien procent van de jongens en zeventien
procent van de meisjes te dik. Ruim 80 duizend schoolkinderen werden tussen 2002 en 2004 onderzocht.

Het percentage jongens en meisjes dat veel te zwaar is (obesitas, ernstig overgewicht), is ook fors toegenomen. Bij jongens van vier en twaalf jaar en meisjes van vijf en dertien jaar is het zelfs
verdriedubbeld.

De gegevens zijn vergeleken met metingen uit 1997, de vierde Landelijke Groeistudie. Het aantal kinderen dat te dik is of obesitas heeft stijgt steeds sneller. Ter vergelijking: in 1980 had 1 op
de 15 meisjes van negen jaar overgewicht, in 1997 was dat 1 op de 7. Nu heeft 1 op de 4 negenjarige meisjes overgewicht.

De onderzoekers maken zich grote zorgen, want als deze kinderen niet worden behandeld kunnen ze last krijgen van ouderdomsdiabetes en hart- en vaatziekten. Ze pleiten ervoor om voor jongens en
meisjes een aparte aanpak te kiezen om overgewicht en obesitas te bestrijden, omdat meisjes al op jongere leeftijd dik worden dan jongens.

Bron: kiesBeter.nl, maart 2006

Chlamydia komt het meest voor en neemt vooral onder jonge heteroseksuele mannen en vrouwen fors toe. Chlamydia geeft bij vrouwen vaak geen klachten, maar kan wel ernstige gevolgen hebben. Duizend
vrouwen per jaar worden in Nederland onvruchtbaar door besmetting met chlamydia.
Het aantal gevallen van HIV en gonorroe (druiper) is vooral onder homo- en biseksuele mannen gestegen.
Volgens Soa Aids Nederland (het kenniscentrum voor soa en HIV) zijn de cijfers alarmerend. De stijging van het aantal soa in Nederland wijst op een toename van onveilig seksueel gedrag.
Soa Aids Nederland wil meer aandacht voor soa en wil vooral het actiever testen promoten. Ook zou er een landelijke screening op chlamydia nodig zijn, vooral in de steden.

Lees voor meer informatie de NHG-Patiëntenbrieven over soa:
— Soa algemeen
— Testen op soa?
Of kijk voor meer informatie op de website van Soa Aids Nederland, www.soaaids.nl.

Bron: RIVM / Soa Aids Nederland, april 2006